معرفی یک مدل سازمانی نیمه متمرکز برای سازماندهی و گسترش خدمات آموزش بیمار: با نقش محوری

مقدمه: آموزش‌بیمار حلقه‌ی فراموش شده مراقبت بالینی اثربخش در مراکز درمانی کشورمان است، نبود سیاست هماهنگ برای سازماندهی نیرو به منظور گسترش خدمات آموزش بیمار، منجر به عدم ارایه خدمات موثر به بیماران برای دستیابی به "مراقبت از خود" در راستای رسالت سازمانهای بهداشتی – درمانی می‌شود. هدف : معرفی یک مدل سازمانی نیمه‌متمرکز برای سازماندهی خدمات آموزش بیمار با تاکید بر نقش محوری پرستاران است. مواد و روشها: مطالعه بخشی از بازتاب اقدام‌پژوهی‌گسترش‌نقش پرستاران آموزش‌دهنده‌ی الزهرا(س) است که بر اساس مدل اقدام‌پژوهی ارتقادهنده-رهایی‌بخش از دی ماه 1390 در مرکز آموزشی درمانی الزهرا(س) اصفهان  آغاز شده است. سازماندهی تیم مرکزی و گروه‌های راهبردی و بازخوردی و استفاده از مهارت‌های رهبری تغییر با  فرایند مشارکت‌جویانه، برنامه‌ریزی راهبردی و عملیاتی، منجر به گسترش خدمات آموزش ‌بیمار شد. ساختار سازمانی، تعاملات و نقش‌های پرستاران در سازماندهی اقدامات فوق، از 115مکاتبه اداری، بیش از 1000رایانامه و740صفحه مستندات مشارکت بالین و دانشگاه،‌ به صورت هدفمند جمع‌آوری و تحلیل محتوای کیفی مستمر داده‌ها به صورت قراردادی وتجمعی انجام شد. یافته‌ها: از تئوری زنده اقدام‌پژوهی با مضمون «پرستار در نقش رهبر و مدیر»، با تأیید 10 متخصص طرحواره‌ای با عنوان «مدل سازمانی نزدیک‌تر ‌کننده» برای سازماندهی خدمات آموزش‌بیمار در مرکز الزهرا(س) استخراج گردید. مدل فوق نشان‌دهنده درونمایه‌های ساختاری، برنامه‌های مشارکت‌جویانه و تعاملات نزدیک‌تر حوزه‌های سه‌گانه دانشگاهی و خدمات بهداشتی درمانی و تلاش سازماندهی شده‌ پرستاران در استقرار ساختار تخصصی و نیمه‌متمرکز پروژه اقدام‌پژوهی دانشجویی، در بستر عناصر زمینه‌ای شامل منابع‌جامعه،‌ گیرندگان و ارائه‌دهندگان خدمات بیمارستانی، به منظور جلب مشارکت عناصر اجرایی معاونت‌های آموزش، پژوهش، بهداشت و درمان است که به توسعه خدمات آموزش‌بیمار منتهی گردیده است. نتیجه‌گیری: مدل سازمانی نزدیک‌تر‌کننده‌ چگونگی همکاری حوزه آموزشی-پژوهشی وحوزه‌های بهداشت و درمان با ایفای ‌نقش مؤثر پرستاران در سازماندهی و گسترش خدمات آموزش‌بیمار طی یک پروژه اقدام‌پژوهی مشارکتی را تبیین می‌کند. با توجه به نتایج  مثبت مطالعه و با شکل‌گیری معاونت پرستاری در نظام سلامت کشور ما ایران، آزمون این مدل برای گسترش خدمات آموزش بیمار و ارتقای نقش آموزشی پرستاران از طریق اقدام‌پژوهی در عرصه‌های ‌ مشابه یا محدوده وسیع تر پیشنهاد می‌شود.